شلمچه

تقدیم به استاد گلم(((آقا مهران)))

سرزمینی به نام شلمچه

براساس راهبرد نظامی ارائه شده از سوی سپاه پاسداران به مسئولین کشور، برای نیل به پیروزی در جنگ می بایست در جبهه جنوب، جاده های شمالی و جنوبی بصره و نیز در جبهه شمالی، جاده های مواصلاتی کرکوک به بغداد قطع و یا تهدید شوند و در نتیجه، صدور نفت عراق به خارج کاملا قطع گردد و سپس حرکت اصلی به سمت بغداد آغاز شود.

بر همین اساس، محاصره و سپس تصرف شهر بصره به عنوان هدف عملیات اصلی سپاه پاسداران در سال 1365 مورد توجه قرار گرفت که برای تحقق آن به کارگیری حدود 500 گردان و آن هم از سه محور ضرورت یافت لیکن به دلیل مشکلاتی همچون ضعف امکانات نظامی تنها یک محور – به عنوان تنها راه باقی مانده جنگ در جبهه جنوب – انتخاب شد.

اهداف عملیات

تصرف شهر بصره و تهدید جاده صفران – بصره

منطقه عملیات

منطقه عملیاتی ابوالخصیب و شلمچه دارای ارزش ها و ویژگی های مهم سیاسی و نظامی است و می توان آن را مهم ترین منطقه عملیاتی در جبهه جنوب دانست.

مرکز این منطقه، نخلستان های اطراف اروندرود – حد فاصل جزیره بلجانیه تا بصره است – که عرض آن 4 تا 5 کیلومتر و طول آن حدود 15 کیلومتر می باشد.

زمین منطقه عملیاتی از دو جهت دارای خصوصیات مهمی می باشد:

1-    وجود نهرها و کانال های کشاورزی که عمق مناسبی دارد و از آن ها می توان برای پدافند استفاده کرد.

2-  جناحین منطقه عملیاتی که از شمال به آب گرفتگی شلمچه و کانال ماهی گیری و از جنوب به خور زبیر و زمین های باتلاقی اطراف آن منتهی می شود و دشمن در آن قدرت پاتک ندارد.

استعداد دشمن

شمال منطقه عملیاتی در حوزه استحفاظی سپاه سوم و جنوب آن در حوزه استحفاظی سپاه هفتم عراق قرار داشت. لشکر 11 پیاده از سپاه سوم و لشکر 15 پیاده از سپاه هفتم در منطقه حضور داشتند. در ذیل اسامی کلیه یگان هایی که قبل و حین عملیات در منطقه حضور یافتند، آورده شده است:

الف – یگان های پیاده:

تیپ های 19،  22،  104، 111، 802 ، 805، 107، 102، 702، 420، 421، 429، 45، 112، 47، 23، 238، 436، 802، 501، 402، 117 و 28

ب– یگان های زرهی:

تیپ های 16، 30 و یک گردان مستقل

ج – یگان های مکانیزه:

تیپ های 25 و 8

د– گارد ریاست جمهوری:

تیپ های 2 و 4 از لشکر1 کماندویی و تیپ های 7 و 8 از لشکر 2 پیاده

هـ – نیروی مخصوص:

تیپ های 66 و 68

و – کماندو:

تیپ4 کماندویی ستاد کل و گردان کماندویی لشکر 26

ز – جیش الشعبی:

قاطع 58 المثنی

قوای خودی

هدایت فرماندهی عملیات بر عهده قرارگاه مرکزی خاتم الانبیاء (ص) سپاه پاسداران بود و چهار قرارگاه عملیاتی نیز اجرای آن را بر عهده داشتند.     

قرارگاه نجف هدایت نیروهای زیر را به عهده داشت:

لشکر 19 فجر

لشکر 5 نصر

لشکر 17 علی ابن ابی طالب (ع)

لشکر 155 ویژه شهدا

تیپ 21 امام رضا (ع)

تیپ 57 حضرت اباالفضل (ع)

تیپ 12 حضرت قائم (ع)

+ 4 گردان توپخانه

قرارگاه قدس هدایت نیروهای زیر به عهده داشت:

لشکر 25 کربلا  هدایت نیروهای زیر را به عهده داشت:

لشکر 41 ثارالله (ع)

لشکر 10 سید الشهدا(ع)

+ 4 گردان توپخانه

قرارگاه کربلا

لشکر 27 محمد رسول الله (ص)

لشکر 14 امام حسین (ع)

لشکر 8 نجف اشرف

لشکر 31 عاشورا

تیپ 44 قمربنی هاشم (ع)

لشکر 32 انصار الحسین (ع)

+ 4 گردان توپخانه

قرارگاه نوح  هدایت نیروهای زیر را به عهده داشت:

لشکر 7 ولی عصر (عج)

تیپ 33 المهدی (عج)

تیپ 18 الغدیر

ناو تیپ امیرالمومنین (ع)

+ 4 گردان و 1 آتش بار توپخانه

هم چنین، دو تیپ توپخانه تحت امر قرارگاه مرکزی بودند:

-تیپ 63 خاتم الانبیاء (ص) با 4 گردان و 2 آتش بار

-تیپ 15 خرداد با 4 گردان و 2 آتش بار

ضمناً از مجموع 352 گردان مورد نیاز، حدود 250 گردان آماده گردید که یگان های عمل کننده هر یک بین 7 تا 24 گردان را سازماندهی کرده و در خود جای دادند.